Coördinaten

Waeterbaend drassige weidegrond (1636) Diverse perioden was er sprake van bos

Waeterbaend volgens kadasterkaart 1818

De Waeterbaend volgens carte figuratief 1766

Het grote gele veld met de bomen en een stuk daarboven is de Waeterbaend

Weijershof

foto D. Clerx 2002

Weijershof volgens carte figuratief 1786 Tegen het einde van de middeleeuwen waren de kartuizers uit de stad vlijtig bezig hun bezittingen aan het Nyelrebusch flink uit te breiden. De paters hadden zich in 1376 te Roermond gevestigd in de kartuis des huys van Bethlehem. Enkele jaren later hadden zij al enig land achter het dorp in bezit. Daar zou het klooster in later jaren een boerderij timmeren en in halfpacht uitgeven. De Wijerhof werd gesticht op oude tiggelgrond waar enige wijers (poelen) na het afgraven van de klei waren achtergebleven. Het klooster is vooral in de 15e eeuw druk doende geweest de gronden achter het dorp op te kopen. In 1391 kregen de paters vrijstelling van alle cijnzen en keurmeden, die zij verplicht waren te leveren aan Reynolt van Valkenburg, medeeigenaar van de vrijheerlijkheid Dalenbroek. Het ging toen nog maar om 5 bunders land, waartoe ook behoorden de 8 morgen water, die het klooster van de stad Roermond had verworven. In 1461 is voor het eerst sprake van een boerderij: de Karthuyzerhof op gen Wijer. Aanvankelijk ook de Nuwenhoft genoemd. Achter de Broekhin lag immers al een boerderij, de Wijer (later Brande weijer) geheten.

In 1666 werd gesproken over bijna 50 bunder, behorend bij de Wijershooff, waarvan ruim de helft als akkergrond in gebruik was. Verder had de pachter de beschikking over 21 morgen aan bos en beemden. Ook werden genoemd de huisplaats, moeshof en bongerd, het elzen broek en de kuilen met de heggen; alles bij elkaar zo'n 32 morgen groot. Tenslotte nog de Croebeen: 7 morgen land met houtopstand. Andere benamingen, die bij de boerderij behoorden, waren o.a. de Sporck of Sporscheel! (aan de landweer), Kukerlandt, Cleverhovel ofwel Cleverhoeck, het Phebusbosje en het Kiekgaetien. In 1636 was er al sprake van de Lange Hegge tussen de Grote Kamp en het Kerkeveld. De veestapel werd in 1682 gevormd door 13 koeien en 110 schapen, terwijl de pachter ook nog een stier (ein sprinckrindt ofte verre) diende te houden, waar die van Niel met hun koeien terecht konden. Voor de akkerwinning had de boer nog vier paarden. Zestien bijenkorven stonden bij het huis.
De hoeve is van 1461 tot 1783 eigendom geweest van het Karthuizer kooster. Toen werd het klooster gesloten door de verlichte heerser Jozef II van Oostenrijk. De goederen vielen aan de staat toe, die ze op hun beurt weer verpachte en later verkocht. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]
Weijershof volgens carte figuratief 1766

Wijers buske

Wijers buske volgens carte figuratief 1786

Aan des voogds windmolen - Broekhin

De Heer van Roermond werd aangeduid met de titel Voogd. Nadat zijn windmolen in 1577 door de Staatse troepen in een gevecht met de bezetters van de stad werd vernield, werd hij in rustiger tijden herbouwd. De gesloten standaardmolen stond later in Roermond vlakbij de vroegere gemeentegrens met Maasniel aan de weg naar Swalmen.

Aan des voogds windmolenvolgens carte figuratief 1786

Aanvankelijk lag er op de molen een koppel stenen. De inrichting met een koppel stenen werd met een gewerf(f) aangeduid. Dit koppel stenen lag zoals gebruikelijk ongeveer in het midden van de tweede zolder op de zware draag- of steenbalk, waarop de gehele draaibare bovenbouw rust of hangt. In 1703 werd een tweede gewerf aangebracht . Dit tweede koppel stenen werd op de maalzolder achter de standaard tegen de borst gelegd en wordt de achtermolen genoemd.
In het begin van de 19^de eeuw was de molen eigendom van de Belgische baron Auguste Joseph Ghislain d'Overschie de Neeryssche, rentenier in Brussel. Hij verkocht de standaard­molen op 14 januari 1843, akte verleden voor notaris F.W. Milliard, aan Robert Magnée, grondeigenaar en burgemeester van Horn. De molen met weiland, gesitueerd aan de grote weg Roermond-Venlo,kwam daarna in een vennootschap en werd in 1853 openbaar verkocht. De akte van 19 januari, eveneens verleden voor notaris Felix Willem Milliard in Roermond, vermeldt als comparanten: Robert Magnée; Theodoor van de Winkel; Anna Elisabeth Buyssen, echtge­note van Pieter Willem Dahmen molenaar te Roermond, in eerste huwelijk weduwe van Hendrik Wackers; Willem of Guillaume en Jacob Burghoff; Willem en Hendrik (Jr.) Wackers. Deze namen zullen nog regelmatig ter sprake komen . De molen werd gekocht door Willem Lamerichs, molenaar in Roermond. In 1869 brandde hij af.

Bron: De Molens van Limburg door P.W.E.A. van Bussel

Gezicht op Roermond en de nieuwe weg naar Venlo uit ±1840 met de windmolen van de Voogd. Pentekening Gemeente Museum Roermond. ReproduktieHennie Retra, Roermond

De molen op de Maasnielderweg van de fam. Boom  

Alhoewel de molen net niet in Maasniel lag, ben ik van mening dat deze wel op deze site thuis hoort, daar deze in haar tijd toch veel voor het Maasnielse dagelijks leven betekend heeft. De molen lag geografisch enkele tientallen meters van de Maasnielse grens op de Maasnielderweg

De windmolen op een topografische kaart uit 1895

Nadat Willem Lamerichs zijn standaardmolen door brand had verloren, vroeg hij in 1869 aan het provinciaal bestuur toestemming om "Op het schiltje”of Op het Schielte”een nieuwe windmolen te bouwen De nieuwe windmolen werd een stenen bergmolen. Het buurtschap lag bij de gemeentegrens van Roermond en Maasniel. De molen stond echter niet in de vroegere uithoek, maar een weinig oostelijker aan de weg naar Maasniel.

In 1875 verkocht Lamerichs de molen aan Willem Boom te Roermond. zijn broer Johannes Boom werd mede-eigenaar. Bij de molen liet de familie Boom een geriefelijk molenaarshuis bouwen met cafékamer, paardenstal, varkensstallen, schuur en koeienstal. Na boedelscheiding in 1910 werd de molenaar Theodorus Hubertus voor de helft eigenaar. De andere helft werd eigendom van Wilhelmus Theodorus Hubertus Boom, procuratiehouder in Roermond. De familie Boom liet later aan de Maasnielderweg nog een aparte zaal bouwen. Op het einde van de jaren twintig zette Theodoor Boom de wind­molen stil en maakte verder gebruik van het elektrische hulp­gemaal. dat in een bijbouw stond.
Enige jaren daarvoor had de windmolen een grote herstelbeurt ondergaan. De houten roeden en de as waren vervangen door ijzeren. De onderdelen daarvoor waren afkomstig van een andere molen. Ook de staart werd vernieuwd. Voordat die onderdelen werden aangebracht, was er onder de kap een Engels kruiwerk gelegd.
Om gezondheidsredenen zocht Boom een ander middel van bestaan en verzocht notaris Brinkman de windmolen met huis. zaal, tuin en toebehoren op 12 augustus 1929 openbaar te verkopen.'' De biedingen waren te laag en het molengoed werd niet verkocht.
Toen Boom in 1932 zijn plan om de molen te slopen aan de Vereeniging "De Hollandsche Molen" kenbaar maakte, bezocht de toenmalige technisch adviseur A.J. Dekker de molen. Met uitzondering van het verfwerk en het gangwerk bevond de molen zich in een goede staat.' Het was crisistijd en een schilderbeurt bleef bij de meeste windmolens achter­wege.
Nadat de molen was stilgezet, bleef hij zeven jaar met een wiek voor de borst staan. In 1936 werd hij tenslotte afgebroken. in verband met de bouw van een spoorwegviaduct. Daarmee verdween de laatste windmolen van Roermond. De molen van Boom zou ongeveer op de plaats hebben ge­staan, waar thans de meubelzaak van Sijben is gevestigd. Chr. van Bussel uit Weert kocht de bruikbare onderdelen voor het herstel van de windmolen in Aalst bij Eindhoven, die in 1936 door brand was vernield. De twee Potroeden en de as. die in 1852 was gegoten door F.J. Penn & Comp, te Dordrecht en het nummer 43 droeg, werden met het aswiel de vang en de kapconstructie met het Engels kruiwerk naar Aalst overgebracht. Daar werden zij door de molenmakers Gebr. Antoon en Huub van Tartwijk uit Eindhoven op de gerestaureerde romp geplaatst. Het houten gangwerk werd niet gebruikt, omdat Chr. van Bussel voor de Aalstermolen bij de Machinefabriek en IJzergieterij P. Konings in Swalmen een ijzeren gangwerk had besteld.

Bron: De Molens van Limburg door P.W.E.A. van Bussel 

De windmolen op een topografische kaart uit 1926

De water-vluchtmolen van Leeuwen bij Maasniel  

De watervluchtmolen van Leeuwen in het midden van de jaren twintig bovenstroom gezien.

De molen en zijn eigenaren

De wind-water-molen op een topografische kaart uit 1895

De water-vluchtmolen van Leeuwen, een buurtschap in de vroegere gemeente Maasniel, was de merkwaardigste molen van Limburg. Dit molentype maakte van wind- en waterkracht gebruik. In Nederland hebben slechts enkele water-vluchtmolens gestaan. De molen van Leeuwen was een koren- en oliemolen en de laatste in zijn soort. Hij stond op Trutgenskamp, links van de oude rijksweg Roermond-Venlo, dichtbij de Maas.
In 1825 kreeg Jan (Hubert) Maessen uit Maasniel toestemming van het provinciaal bestuur om op de Maasnielderbeek een oliemolen te bouwen.' In 1839 liet hij in de oliemolen een koppel stenen plaatsen voor het malen van graan .
De Maasnielderbeek, in het midden van de 19e eeuw de Nielderbeek genoemd, kon meestal alleen in de natte jaargetijden voldoende drijfkracht leveren. Aangezien `s zomers praktisch niet met de watermolen kon worden gemalen, vroeg Jan Hubert Maessen, gemeentesecretaris, in 1844 toestemming aan het provinciaal bestuur om bij de watermolen een rosmolen te bouwen. In het midden van de 19e eeuw stonden de twee molens met toebehoren op naam van Willem Maessen, burgemeester van Maasniel. Zijn erfgenamen verkochten de molens in 1858 aan Cecilia Keysers, de echtgenote van Peter Nijssen, die toen molenaar-pachter was. Nijssen plaatste in 1860 een stoommachine. In 1865 kreeg hij toestemming van het provinciaal bestuur voor de bouw van de windmolen. De houten achtkante romp werd op de muren van de watermolen geplaatst en de gangwerken van beide molens werden gekoppeld. In 1866 werd de watervluchtmolen in gebruik genomen. Kort nadien werd de rosmolen afgebroken. In de kadastrale leggers komt hij na 1870 niet meer voor.
De water-vluchtmolen vererfde in de familie Nijssen. In het Limburgs wordt deze naam als Niessen uitgesproken, hetgeen bij de Burgelijke Stand aanleiding tot misverstanden gaf. Takken van de familie Nijssen voeren dan ook de naam Niessen, zoals te Obbicht, Beegden en Well.
Na het overlijden van Cecilia Keysers, roepnaam Mina, vond een deling van de nalatenschap plaats. Peter Hubert Nijssen ontving een helft; de kinderen kregen de andere helft van de bezittingen. Bij boedelscheiding in 1897 werden de molenaars Jan (Sjang), Andreas (Andries), en Jacques, alsmede Margaretha (Greet), ongehuwd en huishoudster van beroep, eigenaren van de toen genoemde wind-, water- en stoomgraanmolen en oliemolen. Jan en Andreas kochten hun familieleden in 1898 uit. In 1925 en 1927 werd het bedrijf verder uitgebreid voor de handel in graan, veevoer, waaronder veel lijnkoeken en kunstmest. Voor het vervoer van graan en meel tussen de klanten en de molen werd in die tijd veel van de molenkar gebruik gemaakt. De firma voerde dé naam Gebr. Nijssen. De ongehuwde Sjang was in feite de molenbaas.
Op het einde van de Tweede Wereldoorlog verkeerde de houten windmolen in tamelijk slechte staat. Van de lui- tot de kapzolder was het achtkant in sterke mate door de boktor aangetast.
Midden november 1944 bereikten Britse troepen de westelijke Maasoever bij Roermond en kwam de oostelijke oever onder Brits artillerievuur te liggen. De molen liep daarbij enige schade op. Op 19 november 1944 werd hij door de Duitsers opgeblazen.
In de jaren veertig tenslotte waren de volgende leden van de familie Nijssen, ieder voor 1/7 deel eigenaar: - Franciscus Hubertus, molenaar in Maasniel; Johannes Hubertus, landbouwer in Maasniel; Mathilde Cecilia, firmanten in Maasniel; Margaretha Elisabeth, gehuwd met Andreas Timmermans molenaar in Herten; Jacobus Johannes, molenaar in Venray-Veulen; Peter Wilhelmus, hoofdonderwijzer in Bemmel ~Gld.); Peter Johannes, religieusbroeder in Maastricht. h Met uitzondering van Margaretha Elisabeth zijn alle hiervoor genoemde familieleden intussen overleden.

Bron: De Molens van Limburg door P.W.E.A. van Bussel

De standaardmolen van Asenray

De standaardmolen van Asenray in de jaren twintig

De windmolen op een topografische kaart uit 1925

Asenray, een buurtschap tussen Maasniel en de Duitse grens, kreeg pas in 1912 een windmolen. Vroeger waren de boeren aangewezen op de windmolen van Maasniel of de windmolens, die aan de oostzijde van Roermond stonden. Vooral de molenkar van de watermolen van Swalmen was in die omgeving actief.
Johannes Hubertus Verstappen. Sjang genaamd en pachter van de standaardmolen in Melick, kocht in 1911 voor 1100 gulden in het Duitse Wegberg een standaardmolen. Hij liet de molen door de molenmakers de Gebr. Sjang en Sief Hendrickx uit Beegden en Heel overplaatsen naar een plek, gelegen aan de rechterzijde van de weg, bij de dorpsingang van Asenray.
Het was een forse, gesloten standaardmolen met fraaie lijnen en een gevlucht van ruim 25 m., dat oorspronkelijk van hout ovas. De as was eveneens van hout, maar had een ijzeren insteekkop. De gemetselde voet was rond en de paraplu kegelvormig. De borst, de kap en de paraplu waren met geteerd asfaltpapier gedekt. Op de steenbalk van de tweede zolder lag een koppel 17-er maalstenen. In de jaren twintig werden de houten roeden door de Gebr. Hendrickx vervangen door ijzeren Potroeden.
Verstappen breidde in de loop van de jaren het maalbedrijf uit. Toen de molen in aanbouw was, liet hij tevens een huis bouwen en in de jaren 1914 en 1916 eer schuur en een magazijntje.
In 1930 vestigde hij bij de windmolen langs de Dorpstraat een elektrische motormaalderij met een enkele maalstoel, die door de firma Poeth uit Tegelen werd geleverd. In die jaren kwam ook zijn zoon Jacques op de molen. die voornamelijk in loon maalde.
Op 31 januari 1945 moesten de inwoners van Asenray huis en haard verlaten. Van het bruggenhoofd Roermond was Asenray het laatste dorp, waarvan de inwoners geëvacueerd werden. Via Bruggen (D.) werden zij per spoor over Duitsland naar Friesland getransporteerd. De molen had tot de laatste dag gemalen, hoewel hij reeds voor de evacuatie onder de maalzolder met springstof geladen was.
Toen de familie Verstappen Pinkstermaandag terugkeerde, trof zij slechts verkoolde resten aan. Bij de explosie was de molen in brand gevlogen en de overblijfselen brandden geheel uit.
Wanneer de Duitsers de molen lieten springen is niet bekend, aangezien de inwoners van Asenray de molen tijdens de evacuatie voor het laatst gezien hebben. De Duitsers richtten op 28 februari en 1 maart de laatste vernielingen aan in Roermond. De laatste en kortste ontsnappingsweg naar Duitsland liep via Maasniel en het gehucht Maalbroek bij Asenray, zodat wordt aangenomen dat ook de standaardmolen, die op enige afstand van de weg stond, eind februari werd opgeblazen. Direct na de oorlog werd het bedrijf met een vergrote motormaalderij voortgezet. In 1957 schafte Jacques Verstappen zich bij de firma Van Aarsen te Panheel een hamermolen en een mengketel aan, waarmee hij in 1989 nog een of twee dagen per week varkensvoer maalde.

Bron: De Molens van Limburg door P.W.E.A. van Bussel

De windmolen op een topografische kaart uit 1895

In 1847 kregen Leonard Cranen, koopman in Roermond. en Willem Janssen, molenaar in Melick, vergunning van het provinciaal bestuur om in Maasniel een windmolen te bouwen.' Zij kochten de standaardmolen van Heythuysen. die bij de watermolen stond. en lieten hem naar Maasniel overplaatsen waar hij op de Donderberg een nieuwe maalfunctie kreeg.
De Donderberg is geen berg zoals de naam zou doen vermoeden, maar een vlak plateau. dat iets hoger ligt dan het omliggende land. Ter plaatse werd nog onderscheid gemaakt in de "Ligten donderberg" en de "Zwaren donderberg". Op de "Ligten donderberg" had Maria Ida Hubertina van den Bergh, echtgenote van de advocaat H.J.P. Schieffen. een perceel bouwland dat ze in 1842 van de Roermondse rentenier Ernest Petit had gekocht. Zij verkocht het land aan Wilhelmus Janssen die daarop zijn oog had laten vallen voor de bouw van een windmolen in de jaren 1847-1848. Op 12 aug. 1848 verkoopt Janssen de helft van het perceel grond op de Ligten Donderberg aan L.Cranen en Cie, beiden verklaren dat de molen op gemeenschappelijke kosten is gebouwd en dus aan beiden voor de helft toebehoort. De molen bleef in hun bezit, tot aan de openbare verkoop 1873  In 1871 was als eens te vergeefs geprobeerd de molen openbaar te verkopen In 1873 werd Jozef Biermans, onderwijzer uit Meerlo, en schoonzoon van de molenaar Janssen door koop eigenaar. In 1883 deed hij de molen over aan zijn oudste zoon Johannes Andreas Wilhelmus Biermans. In die tijd waren de meeste inwoners van Maasniel nog landbouwers. De molen stond toen midden in de korenvelden. Biermans woonde op het huis “de Thooren”. In de schuur aan de binnenplaats had Biermans een klein hulp gemaal.
Op de standaardmolen lagen twee koppels stenen, één op de achtermolen een op de voormolen. Een van die twee koppels was speciaal ingericht voor het malen van bakrogge. De kwaliteit van het roggemeel was van dien aard dat een aanzienlijke hoeveelheid door de Roermondse broodbakkers werd afgenomen.
In 1932 wilde Hubert Biermans, zoon van Johannes Andreas Wilhelmus Biermans en vanaf 1931 eigenaar, zijn windmolen stilzetten. De zandwegen, die naar de molen leidden waren vaak te moeilijk begaanbaar en om die reden wilde Biermans zijn hulpgemaal uitbreiden tot motormaalderij. De molen was nog niet verloren, want in 1937 kreeg hij een grote herstelbeurt. Op 7 december van dat jaar werden de bezittingen door notaris Mostart te Roermond openbaar verkocht. Koper werd Theodorus Johannes Hubertus Koenen leraar te Maastricht. Vanaf 1 april 1939 werd de molen met het kasteeltje verpacht aan H. van Bergen. Deze plaatste in de schuur een dubbele maalstoel op een gemetselde voet en een elektromotor, waardoor de windmolen in onbruik raakte. In de oorlogsjaren verslechterde de staat van de molen.
Enerzijds gebeurde dit door uitblijven van onderhoud, anderzijds door de jeugd die op de in het openveld staande molen vrij spel had. Hoewel Koenen volgens het pachtcontract verplicht was de molen in goede staat te houden, bleef onderhoud achterwege.
1943 deed Chr. Van Bussel uit Weert een bod op de molen met het doel hem af te breken en hem op een andere plaats weer op te bouwen. Daarbij werd gedacht aan een van de nieuwe ontginningsdorpen in de Peel. Ook pachter Van Bergen scheen interesse te hebben gehad om de molen te kopen en hem daarna naar een punt dichter bij Maasniel te verplaatsen. Hij had overigens geen behoefte aan de windmolen als bedrijfsuitbreiding. Ook een Roermondse antiquair had belangstelling Hij wilde de molen slopen om het hout gebruiken voor de restauratie van antieke meubels. De molen dateerde namelijk uit 1781. Het eikenhout was gezien zijn ouderdom dan ook bijzonder geschikt voor de restauratie van antiek meubilair. De toestand verslechterde op het einde van 1944, toen veel hout  van de molen werd gestolen om als brandstof te dienen  Tenslotte werd hij op 14 januari 1945 door de Duitsers opgeblazen. In 1947 werden de laatste resten opgeruimd.
Enkele van deze resten zijn beland 1954 in de Den, het voortrekkers lokaal van de verkenners groep St. Joris Maasniel. (scouting St Joris Maasniel ) Hier bevind zich onder andere de molensteen in de vloer van dit lokaal.

De windmolen op een topografische kaart uit 1895

Bron:     De Molens van Limburg door P.W.E.A. van Bussel,  gecorrigeerd door E.J.C.H. Biermans en R. Lamboo
Foto's:   E.J.C.H. Biermans

  De standaardmolen in het vrijveld

En zo kwam het Vrijveld aan de volgende windmolen.

Nadat Th. Van de Winkel rond 1844 zijn windmolen liet afbreken, begon hij in 1853 samen met W. Dahmen tussen de Neerstraat en de Minderbroederssingel een stoommolen in gebuild en ongebuild meel. Theodore ging met z'n tijd mee. (Zie briefhoofd uit 1855)

BRIEFHOOFD

Of dit de reden was, zijn windmolen af te breken? Hij had de windmolen ook kunnen verkopen, maar dan kwam er misschien een nieuwe konkurent bij! Indien de windmolen uit 1812 nieuw was, was hij niet ouder dan 32 jaar. Of de heer Griffin heeft hem elders vandaan gehaald. Laten we niet treuren, want op 12 februari 1867 schrijven B & W van Roermond aan G.S. een brief waarin staat, dat Felix Willem Milliard een windmolen wil bouwen "en dat de molen zal worden opgerigt ter plaatse op het aangewezen perceel bouwland waar over eenige jaren een dergelijke door den Heer van de Winkel molenaar alhier gebouwd was, die later afgebroken is, zijnde 20 ellen van den veldweg"
Op 29 februari 1868 staat (vlg. het kadaster) er inderdaad, een nieuwe windmolen in het Vrijveld, op dezelfde plek (op ongeveer 5m na) waar de molen van Th. van de Winkel stond. De heer F.W. Milliard was notaris te Roermond, en zal de molen zelf niet bemalen hebben. Rond
1876 verkoopt hij z'n windmolen aan molenaar L. Janssen (de pechvogel!).
Had Willem Lamerichs nog 15 jaar plezier van z'n windmolen voordat hij afbrandde, Leonard Janssen amper 5 jaar!!

Hier volgt het verslag van de brand, uit de Maas- en Roerbode van zaterdag 6 maart 1880.

"In den voormiddag van jl. Maandag circa 10 1/2 uur ontstond er brand in den uit hout getimmerden windgraanmolen van den heer L. Janssen, op eenige minuten afstand van hier, in het veld gelegen. Genoemde eigenaar die zelf de molen beheert, had tot half tien daarmede gemalen, daarna de zeilen afgedaan en zich voor zaken naar het naburige dorp Maasniel begeven.
Toen hij naar zijn molen wilde terugkeeren, stond deze reeds in volle vlam en brandde ook geheel af. De oorzaak is onbekend. De aangerichte schade aan den molen bedraagt f 7000. terwijl tevens aan vruchten en meel, aan verschillende personen toebehoorende, voor eene waarde van f 646. een = prooi der vlammen is geworden. Een en ander was tegen brandschade verzekerd voor 16.000 francs bij de te Brussel gevestigde verzekering "Vereenigde eigenaren".

Bouwde Willem Lamerichs een nieuwe stenen windmolen op een andere plek (de latere molen Boom), Leonard Janssen deed hetzelfde. Op 16 juni 1880 vraagt hij aan het gemeentebestuur toestemming, (3 1/2 maand na de brand)
om op een perceel bouwland, ter plaatse genaamd Galgenberg (nabij de Kapel in 't Zand), een stenen windgraanmolen te mogen bouwen. In een akte van 4 sept. 1880 staat oa.:
"De opgemeld perceel thans in aanbouw zijnde windgraanmolen, met alle = gang werken en verdere toebehoor" etc. Dit geeft aan, dat de windmolen aan de Kapel waarschijnlijk in 1881 gereed gekomen is. Zijn voorganger stond echter in het Vrijveld, ongeveer waar de Irenelaan op de Bredeweg uitkomt.

door R. Lamboo 

Witsengriend met koeweide en aanwas Roer Ohe met Pollenland
1818- Roro
1450- in den Roirdellvelde aent Leuwer Schoor.

Witsen zijn Wilgentaken, deze taken werden in het dachelijksleven veelzijdig gebruikt, b.v. voor het maken manden, afrateringen, muur verstevigingen in leemen vakwerkbouw e.d. Er hebben op deze plek dus waarschijnlijk veel wilgen gestaan.