Toponiemen in Maasniel en Leeuwen en Asenray
Inleiding - A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z - Interactieve kaart 1818
Naam Toponiem huidige wijk
Soort toponiem
Oudst bekende vermelding

Coördinaten


Sand straet Sandtstraete De

Leeuwen
straat
Lat 51,21336
Lng 6,00253

Weg naar de Sandtkuylen.


Sandtstraete volgens carte figuratief 1786


Sandtcoul

Asenray
veldnaam
1766
Lat 51,19453
Lng 6,04793

Sandtcoul of heide (1766)

Schepen Claessen en zijn zoon wisten te verhinderen, dat de schout in 1713 wit zand uit Asenray liet halen (tegenover de Leymcoulen). Het was hen gelukt de voerman tegen te houden en de kar met zand om te kiepen. Maar de schout liet weten, dat zij zulke ingeregeltheyden beter achterwege konden laten. Hij zou alsnog drie vrachten laten halen en dat zou Claessen hem niet moeten verhinderen! De schepen wilde niet dat het zand uit de gemeente zou vervoerd worden. Dat was immers per gerichtsbesluit verboden [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Schaerbroeck / Schaetbroeck

Swalmen
hoeve
1561
Lat 51,21027
Lng 6,02455
  • Schatbroeck 1426
  • Scharbroeck 1588
  • Schaerbroeck 1629
  • Schabroek 1687
  • Schaefbrouck 1687
  • Searbroeck 1766
  • Scharbroeck 1588
  • Schaetbroek

Searbroeck volgens carte figuratief 1766

Het Schaerbroeck lag aan de limiet met Maasniel. Op Swalmense grond. De bewooners gingen echter ter kerke in Maasniel. Daartoe behoorden ook zo'n dertien bunder akkerland op het Tegelarijeveld. Eind 17e eeuw woonde daar het gezin van Hendrick Aelen uit Maasniel. In december 1749 werd de pachter van Schaerbroeckerhof, Joes Bremmers, op gruwelijke wijze vermoord. In een lijst van 1746 worden Joannes Bremmers en zijn vrouw Petronella Hoefnagels vermeld als pachters. Bremmers werd enkele dagen voor kerstmis 1749 dodelijk gewond door Joannes Geurts, inwoner van Daelenbroek. De dader was hierop voortvluchtig en werd in september 1751 bij verstek veroordeeld tot levenslange verbanning uit de heerlijkheid Daelenbroek. Ook hij was geboortig van Maasniel. Vervolgens nam Jacob Simons hier zijn intrek als pachter omstreeks 1763. Hij was getrouwd met Maria Cox van de Spiek. Twintig jaar later woonden zij hier nog. Hun zoon Hendrick nam de halfwinning van zijn ouders over, samen met zijn vrouw Anna Maria Geraedts uit Maasniel. De boerderij viel onder de laatbank van Asselt in de gemeente Swalmen en was toen in handen van het kapittel als opvolger van de regulieren van Roermond. Dezen hadden de boerderij in 1461 gekocht van Willem Kelleners. De akkers op het Tegelarijeveld waren keurmedig aan de vrijheer van Dalenbroek. Alleen het zogenaamde Olyslegersland was bij de verkoop in 1461 betrokken geweest. Het overige land was van anderen afkomstig. Het Schaerbroecksland was tevens nog belast met een erfcijns van 10 paar hoender, 12 schellingen en 4 dinar. Ook een groot deel van de Mouthagen behoorde een tijd lang onder de boerderij op Schaetbroeck. Tot deze grond in 1598 overging op Nicolaes Spee. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Searbroeck volgens carte figuratief 1766
 


Schaerbroeck volgens Smabers 1774

foto door Loe Giesen
foto door Loe Giesen

De naam schaarbroek zou kunnen beteken ''gezamelijkbroek" volgens M Schönfeld getekend "schaar" gezakelijk, denk schare of aan het engelse woord share, een verdere betekens zou kunnen zijn de hoeveelheid hoe koeien per oppervlakte er in het gebied rond mogen lopen.
Een andere verklaring zou kunnen zijn het woord schaar afstamt van het woord schoor welk over betekent (denk aan het engelse woord "shore"), de betekenis zou dan worden "aan de oever van het broek". Dit lijkt heel aannemelijk.

Zie ook de beschrijving op de site van Loe Giesen Link


Schaerbroek weg

Tichelarijveld
straat
Lat 51,20975
Lng 6,01897

Schaerbroek weg


Schaerbroek weg volgens carte figuratief 1766


scheidgraaf, Toldijk aan de

Asneray
veldnaam
1546
Lat 51,18881
Lng 6,05646
  • Scheytgraeve
  • Toldijk aan de scheidgraaf.

De toldijk geeft de plaats aan waar de Roermondse tol geheven werd op verkeer richting Neuss, dat gebruik maakte van de "holtweg" bezuiden Thuysershof. De tolgraaf werd in 1546 als limiet van Asenray genoemd. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Schepersheuvelken

Leeuwen
veldnaam
1728
Lat 51,22143
Lng 5,99294

Schepersheuvelken (1728)

Als we de naam zouden willen verklaren: zouden we aan een heuveltje denken waar de schaapsherder op stond om zijn schaapskudde in de gaten te houden.


Schilberg / hijberg

Leeuwen
straat1818
1543
Lat 51,21539
Lng 5,99624
  • Schelbergh 1543
  • Scheelberg 1786
  • Hijberg 1786
  • Schilberg 1818

De Schilberg is een hoog plataeu gelegen in een oude roer/maas arm


De Scheelberg volgens de carte figuratief 1786 Volgens de beschrijving werd de Scheelberg ook wel Hijberg genoemd


Schilberg volgens de kadasterkaart 1818

Dit is echter maar gedeeltelijk juist, het gebied wat op de bovenstaande kaart rood is in gekleurd bestaad in feite uit de velden "het Lutter veld" en de "schilberg"


Schilbergerweg

Leeuwen
veldnaam
Lat 51,21429
Lng 5,99458

Schilbergerweg
Nu Schilbergsweg

Deze weg loopt van de Schiberg naar het dorp Leeuwen. De weg is onveranderd in het landschap aan wezig


Schiltjen, Het

De Weijer
veldnaam
1786
Lat 51,20084
Lng 6,01877

Het Schiltjen Anderhalve morgen Herenland. Deel van de Turckjans-erfpacht.


Het Schiltjen volgens de carte figuratief 1786

De veldveld naam is een herlijding van de vorm van het Veld, het lijkt op een Schilt

Schinderskoel

Maasniel
veldnaam
1523
Lat 51,19574
Lng 6,00483
  • Schinderskoel aan het Haegelcruys. 1523
  • Vollickers huysken 1523
  • Vuylickskoule. 1725

Nabij het hagelkruis lag in 1523 "Vollickers huysken", dat is aan de Vuylickskoule (1725), ook wel Schinderskoel geheten. Nog eind 18e eeuw werden de dode beesten hier begraven. Eigenlijk kieperde men de kadavers toen eenvoudigweg in de kuil aan het hagel kruis en liet ze daar "ongedolven" liggen. Dat gaf natuurlijk een onbehoorlijke stank, die tot in het dorp te ruiken was. In 1774 werd er een plakkaat opgehangen met de mededeling de dieren minstens drie voet diep te begraven [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Schinderskoul volgens de carte figuratief 1766
 

Schinkele volgens de carte figuratief 1786

De schinderskoul volgens topografische kaart 1917

De verklaring voor de naam Schinderkoul is:

  • Schinder het een beroep vilder De vilder onderdeel de slachtvee van hun huid (velllen)
  • Schinkele zijn botten, deze werden gewoonlijk in de grond begraven.
  • Koul betekend kuil, het aannemelijk dat dit een vroegere zand afgraving is geweest.
  • Hagelkruis is een veldkruis waarbij gebeden werd om een slechte oogst te voorkomen door slechte weers omstandigheden, het kruis is op bijde kaarten goed te herkennen

Waarschijnlijk heeft op deze plek heeft dus in vroeger tijden bij een zandafgraving aan het hagelkruis een Vilder gewoond of is in deze zandafgraving is door de plaatselijke bevolking het slachtafval gestort.


Schoolcamp

Gebroek
veldnaam
1684
Lat 51,19037
Lng 6,00365

Schoolcamp Drie morgen land naast de vorige kamp

Schoolcamp volgens de kadasterkaart 1818

Het onderwijs werd niet bij de schoolmeester thuis gegeven, maar in een apart schooltje. In genoemde gemeenterekening werd ook vermeld de post van tien gulden aan steen en kalk, te gebruiken voor de school en aan glas voor twee ramen. Anno 1687 werd genoemd de school op den kerckhoff en zo'n dertig jaar later: de cleyne schoole onder het raedthuys. Ook werd het schooltje toen wel gebruikt om gearresteerden tijdelijk in gevanckenisse ende cleusters te houden onder bewaking van vier schutten. Soms betrof het dan verdachten van doodslag, die op hun berechting wachtten. De kosten van het onderwijs werden o.a. betaald uit de pachtgelden van de Schoolcamp. In november 1684 kochten Jan Dericx en Marie Mooren van de gemeente de Schoolcamp met de kuil, gelegen tussen het broek en de limietweg met Roermond. De drie morgen land werden belast met een kapitaal van 275 gulden tegen een jaarlijkse betaling van twee pattacons aan de schoolmeester. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Schoolmeesterskamp

Asenray
veldnaam
1711
Lat 51,19182
Lng 6,05684

Schoolmeesterskamp Idem, t.b.v. de schoolmeester verpacht aan derden.


Schol camp volgens de kadasterkaart 1818

In 1711 was er voor het eerst sprake van de Schoolcamp onder Asenray, waarvan de verpachting ten goede kwam aan de schoolmeester. De inkomsten van de schoolmeesterije kwamen o.a. van de pacht van de Schoolmeesterskamp in Asenray, te weten vijf malder rogge, vijf malder gerst en vijf malder boekweit, terwijl de ouders maandelijks vier stuivers aan schoolgeld betaalden. Ongeveer vijftig leerlingen waren toen leerplichtig, maar of ze ook geregeld kwamen, valt te betwijfelen. Ze werden al om acht uur 's morgens op school verwacht en kregen les tot elf uur. Na de middagpauze nog eens van één tot vier uur. In de zomermaanden was de school gesloten [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Schoorveld, Op het Schoor

Leeuwen
veldnaam
1467
Lat 51,20809
Lng 5,99480
  • Schoorveld
  • op t Schoor
  • Hoog Schoor.
  • het hoog boender op de Maesvoert. 1467


Op het Schoor volgens de kadasterkaart 1818


Schom, Op de Op de Schoon

Broekhin-noord
veldnaam
Lat 51,21107
Lng 6,01999
  • Op de Schom 1766
  • Op de Schoon 1818

Dit veld was gelegen tussen twee wegen.


Op de Schoon volgens de kadasterkaart 1818



Op de Schom volgens de carte figuratief 1766

Schom stamt waarschijnlijk af van Sjóm een oud dialectwoord voor braakliggend.


Schraegh, De

Straat, Hoogvonderen
veldnaam
Lat 51,18524
Lng 6,02325
  • Op de Schraegh 1766
  • De Schragh 1766
  • den Schraeg 1786
  • De Schraeg 1818

De Schragh volgens de carte figuratief 1766

De Schragh volgens de carte figuratief 1786

De Schragh volgens de kadestralekaart 1818


Schraegweg

Hoogvonderen
Straat
Lat 51,18453
Lng 6,02193

Eigenlijk: Eerste en Tweede Schraegerweg of Overste Schraegweg en onderste Schraegweg

Twee wegen die door de Schraegh naar het Gebroek liepen.

Overste Schraegweg en onderste Schraegweg volgens de kadestralekaart 1818


Schreurs Valderen, Het

Maasniel
veldnaam
1738
Lat 51,20015
Lng 6,01363

De weg naar de Tichelarije werd afgesloten door het Schroers Valderen. Later sprak men van Berten-Thyskens-vaeren zo genoemd naar het huis van Thijs Hanssen.

Een valderen of varen is een slagboom of hek, gebruikt om het vee buiten de akkers en velden te houden


Schroef, Aan de

Straat
veldnaam
1723
Lat 51,18629
Lng 6,03395

Aan de Schroef (1723)

Een kempke van ongeveer 2 morgen,omgeven met heg en sloot tussen Gasthuishof en Heijsterhof In 1786 eigendom van de gemeente

Aan de Schroef volgens de carte figuratief 1786


Schuttecleef

Maasniel
Straat
1766
Lat 51,19831
Lng 6,01395
  • Ook wel Schutte Klevere straete.
  • nu: past. Ramakersstraat.

De naamverklaring:kleef/klef wil zeggen 'steile helling, klif' , Schutte wil zeggen "omheining, schutting"
De Schuttekleef was een omheind weiland waar loslopend vee werd ondergebracht waar de eigenaar het terug kon krijgen na betalling van een boete.
Op onderstaande kaart is een groen weilandje te herkennen dit is vermoedelijk de Schuttekleef Dit toponiem komt ook in Stein voor. Of hier werkelijk van een helling sprake is, is niet bekent.


Schutte cleef volgens de carte figuratief 1786

In 1636 kochten Wilhelm Thomass en zijn vrouw Enneken Joosten van Gielis van Haften en jonkvrouwe Anna van Baerlo, echtelieden, een boomgaard van ruim 21/2 morgen groot met 25 vruchtbomen daarop, soo ende gelijck denselven is ghelegen binnen den dorpe van Maesniel, mit eener zijden benefffens den kirckhoff ende mitter anderen zijden Geert Baeckhovens erve, tussen de Schutte-Klevere en dedorpsstraat. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Schuttekamp

Asenray
veldnaam
1700
Lat 51,19157
Lng 6,05323

Schuttekamp Rond 1700 ontgonnen t.b.v. de schutterij.


Alde en jonhe Schutten Camp volgens carte figuratief 1766


Schutte Camp volgens kadestralekaart 1818


Schuttekempke

Asenray
veldnaam
±1700
Lat 51,19025
Lng 6,05419

Schuttekempke Ontginning t.b.v. de jonge schutten eind 17e eeuw, maar spoedig in erfpacht gegeven.


Scutte Campken volgens carte figuratief 1766


Sint-Urbanusweg; St. ourbaens weg ; St. Bans weg

Maasniel Asenray Hoogvonderen Donderberg Maalbroek
Straat
Lat 51,18524
Lng 6,02866
  • Sint-Urbanusweg
  • St. ourbaens weg
  • St. Bans weg 1818

Eens in de zeven jaar trok de pastoor op 25 mei, na een gezongen mis te hebben opgedragen, in processie over de Sint- Urbanusweg, ter ere van de patroon der Nielder schutten.

De huidige Urbanusweg in de wijk de Weijer heeft hier weinig mee te maken, een betere naam was het Kiecgaet geweest zoals deze weg in 1786 genoemt werd


Urbanusweg volgens minuutkaart 1832


Sloot

Leeuwen
Hydroniem
Lat 51,22448
Lng 5,98996
  • Sloot oude Maasbedding Lichte Ohe met grienden en horsten
  • 1723 op de Hurst.

Rond 1600 stroomde de rivier aan de Lichte Ohe nog vlak langs de akker van St.Elisabetsdal, maar verlegde haar bedding steeds verderop, waardoor in de 17e eeuw hier vele bunders grond werden gevormd. Tegelijk verlegde de grens van de laatbank zich met de loop van de Maas, totdat aan de Witsengriend een doorbraak van het water een geheel nieuwe bedding vormde. Toen werd de Koningsgriend afgesneden van het grondgebied van de stad. De oude Maas werd later enkel nog gevoed door de Nielderbeek en men sprak sindsdien alleen nog over de Sloot. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


De Sloot volgens carte figuratief 1786


Speebeekje, Aan het

Leeuwen
Hydroniem
>1700
Lat 51,20642
Lng 5,99445

Aan het Speebeekje of Beeckxke- daarna aan Mijnheerkensbeek, genoemd naar de herbergier die hier eind 17e eeuw woonde.

Ook Mijnheerkensbeek, rond 1700 nog Speebeekje geheten, was een restant van een oude rivierbedding. In februari 1743 was tevens sprake van het gans rijden aan het Speebeekje, dit is aan Mijnheerkens [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Spee beekje volgens carte figuratief 1786 (Hier de oude Maas)


Spick, De

Spick
veldnaam
1404
Lat 51,19443
Lng 6,03330
  • De Spick
  • op der Specken 1404
  • de Spiek 1625
  • de Morellen-Spick 1667
  • Speen-Spicke 1593
  • Paulssen-Spick, Kleine Spick, KleynSpick en Eycken-Spick
  • JezuïeterSpick

De Spick vogens Carte Figuratief 1766

De benaming de Spick zou duiden op een voorraadschuur, een boerderij waar de veldvruchten van de omringende akkers opgeslagen werden (D.: Speicher). Maar dan toch zeker met een woonhuis erbij. In 1404 was er al sprake van akkerland op der Specken. In 1458 ging het om bosgrond bij de kartuizershof op der Specken. Zeer wel begrijpelijk, dat het klooster hier een boerderij had liggen. Hier konden dan gemakkelijk de oogsten van de pachters ingeschuurd worden. Zij was in die tijd bezig steeds meer grond achter Maasniel te verwerven. ±1450 verwierven de kartuizers van het O.L.-Vrouweklooster in Venlo nog eens 11 bunder land, deels gelegen bij hun hof op de Spiek. In 1461 is er ook sprake van de hof van Gadert Mereel en zijn vrouw Aleyde, gelegen op der Specken. Zouden er toen al twee boerderijen hebben gestaan, zoals in latere eeuwen lange tijd het geval is geweest? Deze familie Morell werd gedurende enkele generaties hier als grondeigenaar genoemd. Nog in 1667 sprak men van de Morellen-Spick. Het kartuizerklooster heeft naderhand haar interesse in deze bouwhof laten varen en is toen meer aandacht op de Wijerhof gaan richten. De gronden die oorspronkelijk tot de pachthoeven op de Spick hebben behoord, werden in later tijden opgedeeld, waarna 2/3 deel in de 17e eeuw behoorde tot Speen-Spicke en het ander deel tot de boerderij van Margriet van Meyssenborgh, wijnverkoopster in Roermond. Tot de gronden op de Spick behoorden zes keurmeden. In 1766 liet de vrijheer van Dalenbroek hiervan de bestaande gegevens opnieuw registreren, waardoor we toch wel enig inzicht krijgen in de vroegere eigendom-titels. De oudst bekende eigenaar van de Kleine Spick is Lambrecht Woelffts en via Henrich,

De Spick vogens Carte Figuratief 1766
Let op de fraai getekende moeshoven en boomgaarden

In de 17e eeuw lagen hier twee pachtboerderijen. Speenhoff lag aan de Spickerweg, toen nog het kerkevoetpad van Asenray genoemd. Andere benamingen voor deze boerderij waren Scholtissen-Spick en naderhand vooral de Jezuïeter-Spick.In de 17e eeuw lagen hier twee pachtboerderijen. Speenhoff lag aan de Spickerweg, toen nog het kerkevoetpad van Asenray genoemd. Andere benamingen voor deze boerderij waren Scholtissen-Spick en naderhand vooral de Jezuïeter-Spick.Een weinig verderop lag aan het Obersveld Paulssen-Spick, genoemd naar de familie Pauwels in Roermond, ook wel KleynSpick en Eycken-Spick geheten. "Sleugershof" op de Spick was niet de drede hoeve. Met Sleugershof werden hier beide boerderijen bedoeld Deze benaming komt alleen voor in de bescheiden van de kapelanie en duidt op het oude Hoeffslegers goed [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

 

 

 

 


Leuke wetens waardigheden:
Een boer op de Spick werd in 1702 ingezet om het kanon naar Keysersweerdt te vervoeren, terwijl hij ook nog werd ingezet voor vrachten naar
Tegelen en Nuys.
In 1754 kwamen de paters jezuïeten met hun halfman op de Spick overeen de pacht te beëindigen en daarna de bouwvallige hof af te breken om verder ongeluk te voorkomen
In de vroege zomer van 1690 bracht de paardeknecht van de Spick een merrie naar de Wijerhof, alwaar de hengst al klaar stond. Om een goed resultaat te krijgen, loste Herman een geweerschot. Zoals hijzelf zei, "opdat de merije beter soude behouden". Hij schoot daarbij niet hoog genoeg en raakte het paard. Volgens de boer op de Spick was de merrie zeker 36 pattacons waard geweest. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Naamsverklaring: Er zijn twee naams verklaringen mogenlijk voor "De Spick"

  1. De meeste gebruikte verklaring is zoals hierboven reeds beschreven dat Spick staat voor opslagschuur. Omdat er reeds in de middeleeuwen sprake is van een hoeve in eigendom van een klooster zou dit aannemelijk zijn. Echter er is geen bewijs voor dat deze hoeve als zodanig gebruikt werd. Spick is afgelijde van Spiker zelfs van het romeins Spicarium, denk ook aan het Duiste woord Speicher
  2. Een andere zeer aannemelijke verklaring; Specke/spick(e) is een gewoon middelnederlands woord, voor een uit rijshout, zand, zoden e.d. bestaande weg, gemaakt in een moerassige streek; ook een op dezelfde wijze gemaakte brug of dam. Door het Spick is een oude Roerarm gelegen m.n. het Mouthagerbroek en het Cornelisbroek. Deze twee liggen in elkaars verlengde en kruisen ter hoogte van het Spick de weg. Het is dus zeer wel mogenlijk dat hier een Spijk of moerasbrug heeft gelegen. Tegenwoordig ligt hier nog altijd een duiker waar de Leigraaf onder door stroomt.

Spoorenkamp

Tichelarijveld Maasniel
veldnaam
1711
Lat 51,20186
Lng 6,01330

Spoorenkamp genoemd naar de familie Spooren, eigenaars van deze akker aan de Groeneweg.

Aan het kerkevoetpad van Leeuwen lag voorheen de zogenaamde Spoorenkamp. Deze akker was samen met het huis en de boomgaard aan de beek ongeveer 660 roeden groot. De grond was voorheen door het Gasthuis aan Peter Spooren in erfpacht gegeven tegen vier malder rogge jaarlijks. De grond was tevens belast met een keurmede en met een jaarlijkse cijns van een paar hoender en een schelling aan de vrijheer en tevens belast met een erfpacht aan het Gasthuis. Met pasen 1711 nam Peter Borgh de halfwinning van Gasthuishof op zich. Hij was sinds enkele jaren getrouwd met Elysah Thomassen, de weduwe Spooren. Van nu af werd de halfwinning op de pachthof als het ware vererfd. De pacht zou generaties lang in familiehanden blijven. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Sporen camp volgens carte figuratief 1766


Sporck

De Weijer
veldnaam
1391
Lat 51,20378
Lng 6,02510
  1. Sporck (1391) Verdeeld in de Hoog-Spurck en de Leeg-Spurck. Vlak daarbij de Wolfskuylen aan de Laeckweg.
  2. Ook Sporscheel aan de landweer

De Sporck volgens carte figuratief 1786

Jonker Rutger van Vlodrop heeft in 1426 het klooster bedacht met 5 bunder land in de Sporck aan de Laeckweg en nog eens 6 bunder in de Wolffskuyle aldaar. Twintig jaar later verkochten de paters het land op de Sporck en nog eens 4 morgen nabij de landweer van wijlen Derick Steynbitser voor een som geld aan Lambrecht van der Kraecken en zijn vrouw Catrijne. In 1475 schenkt (dezelfde?) Caterijne, weduwe van Lambrecht Schrijvers, ditzelfde land en nog eens 5 bunder in de Wolfskuil aan de paters. Dat wil zeggen: voor de helft in eigendom, en de wederhelft alleen in vruchtgebruik, omdat de vrouw hiervan alleen het weduwerecht bezat. Johan Mereel en zijn vrouw Gertruyde vergaarden tussen 1410 en 1420 ruim 10 bunder land in meerdere percelen om en nabij de oude tiggelovens, aan de Asenrader Stappen en aan de Laeckweg (nu: Elmpterweg)
[Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Sprunck

Asenray Maalbroek
Hydroniem
1786
Lat 51,19904
Lng 6,04172

Sprunck = poel of bron (1786)


Sprunk volgens carte figuratief 1786


St.-Laurensmarkt

Maasniel
Straat
Lat 51,19892
Lng 6,01275

Voormalige marktplaats t.o. de kerk.


St. Laurensmarkt volgens carte figuratief 1786

Speelplaats: In 1855 werd aan de school voor het eerst een speelplaats toegewezen. Daarvoor werd de St.-Laurensmarkt ontruimd en vrij gehouden.

Voogdgeding: Bijna jaarlijks werd het voogdgeding gehouden, waarop de bewoners hun grieven konden laten horen. Elk gezinshoofd diende daarbij aanwezig te zijn. Meestal vond deze "hoorzitting" plaats op de markt voor het raadhuis "onder den blauwen hemel". Zaken van algemeen belang werden dan behandeld.

Meiboom: Ter ere van de meimaand werden in het dorp meibomen opgericht. Zo vernemen we uit een proces uit 1667 hoe men op de eerste meidag op de markt naer oude gewoonte de meiboom had geplaatst, waarna de herbergiers het meibier tapten. Bij voorkeur werden jonge eiken gekapt. In 1690 namen enkele soldaten uit het garnizoen in de stad genoegen met twee elsebomen, die zij aan de Spick hadden gekapt. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Steenweg

Maasniel
Straat
17de eeuw
Lat 51,19987
Lng 6,01295
  • Steenweg 1690
  • Tichelerie wegh 1766

Rond 1700 verharde weg aan weerszijden van de brug. Nu: Hoekstraat en begin van de Julianalaan.

Steenweg volgens carte figuratief 1786

De straten waren in de 18de eeuw nog niet verhard, met uitzondering van de steenweg aan weerskanten van de dorpsbrug. Het waren niet alleen de vele kuilen in de weg die het verkeer bemoeilijkten. Veel straten, vooral langs de huizen in het dorp, waren voortdurend nat en sompig.


Steggen

Leeuwen
Straat
1818
Lat 51,21651
Lng 6,00282

Steggen

De steggen is pad die de Asselterweg afkort naar de koeipas, waarschijnlijk door het vee omtstaan


Steijnenhof

Leeuwen
Hoeve
1480? 1628
Lat 51,21197
Lng 5,99861

Steijnenhof

Steijnenhof volgens carte figuratief 1786

Ruremonde. Volgens een notitie uit 1706 woonde hij in Mulbracht. Over de oudste geschiedenis van deze hoeve is niets bekend. In 1480 werd onder de tienden van Leeuwen Heynen Symons genoemd als eigenaar van de kamp met hof en hoeffstadt aan de beek. Verder werden slechts 5 bunder akkerland getiend.

Steijnenhof volgens kadestralekaart 1818

Midden in het gehucht Leeuwen lag vroeger een grote kamp ( agter Genhuser ), zo'n 2 bunders groot. Daaraan, lagen twee pachtboerderijen naast elkaar met hun schuren, stallen, moestuinen en boomgaard. Dat waren Puytlingshof en de ander Steynenhof, zo geheten naar hun 17e eeuwse eigenaars. Ook nadat de erfgenamen van jonker Steyn de boerderij hadden verkocht bleef de hoeve naar hem genoemd: Steenenhof.In 1710 ging de pachthoeve met 31 bunder akker- en grasland via Gosuin Geelen, secretaris aan het Hof van Gelder, over op Johan Ernest, baron de Raville, vrijheer van Dalenbroek. Na diens overlijden ging Steynenhoff over op zijn oom: Lotharius Frederic van Rollingen. Deze beleende de boerderij in 1720 andermaal met duizend pattacons.

Op naam van de vrijheer stonden volgens het bunderboek uit 1723 huis en moeshof (216 roeden) en de kamp daarachter (5 morgen ofwel 724 roeden). Daarbij komen nog 41 morgen zware grond, waarvan ruim 9 morgen in het Tegelarijeveld, 8 morgen middel en 28 morgen lichte grond.

Ten tijde van de Spaanse Successieoorlog in 1703 was de gemeente genoodzaakt een lening van 250 pattacons (waarvan honderd in goud) op te nemen om de krijgsschat te kunnen betalen, die door het Franse of Spaanse leger werd opgeëist. Als borg hadden de soldaten de pachter van Steynenhof met vier paarden gevankelijk meegevoerd naar het garnizoen in de stad Diest in België. We weten dat de halfman heelhuids is thuisgekomen. In september verzoekt hij de gemeente het gemis van zijn paarden te vergoeden. [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]

Eind 18de eeuw vond er een grondige verbouwing plaats, goed te zien aan de verschillende bouwvorm tussen carte figuratief uit 1786 waar de hoeve een U-vorm heeft en de kadastrale kaart uit 1818 waar de stal haaks op de hoeve staat. Niet verklaarbaar is dat de locatie een 100tal meter verschilt


Stichelen, Aan het

Tichelarijveld
veldnaam
14de eeuw
Lat 51,20643
Lng 6,02202

Aan het Stichelen (1480) Ook de Stichel genoemd- is de Tegelarije.

De naam Tegelarij wijst op een ambacht, dat hier oudtijds werd uitgeoefend: het tegelen of tichelen. Hieronder verstaat men het vervaardigen van bakstenen. Het bakken geschiedde in een primitieve veldoven; de gevormde en gedroogde stenen werden opgestapeld en over deze stapel heen werd van leem en stenen een gewelf gebouwd met aan de ene kant een vuurhaard en aan de andere een rookafvoer. Na de oven enkele weken met hout of turf gestookt te hebben, liet men hem weer afkoelen en brak het gewelf boven de nu gebakken stenen af. Bij deze primitieve werkwijze was de kwaliteit van het product natuurlijk erg wisselvallig. Deze methode werd op het Tegelarij-veld, -vroeger ook genoemd de, Tichelarie of Tegelarije-, al zeer vroeg toegepast. Zeker al in de 14e eeuw en misschien nog wel vroeger stonden op dit terrein dergelijke veldovens. Hoewel het Tegelarij-veld in Maasniel ligt, dat voor 1795 deel uitmaakte van de Heerlijkheid Dalenbroek, -zo genoemd naar het gelijknamige kasteel bij Herkenbosch-, had de stad Roermond al voor 1400 het ontginningsrecht ervan verworven. Toch kennen wij de naam van nog een oudere rechthebbende. In een cijnsregister van Kasteel Dalenbroek staat het Tegelarij-veld namelijk omschreven als "...die tijchelbecker van jans lande van suchtellen, nu die stat van rourmonde." [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


Straet, in gen Straet

Straat
Gehucht
Lat 51,18651
Lng 6,03284

Straat

De Straet volgens carte figuratief 1766

De Straat is een gehucht. De grond, waarop de huizen staan, vormde vroeger één landgoed en in zijn geheel Hasselshof geheten. In 1682 was er sprake van twee boerderijen: Drossaertshof van drossaert van der Heyden en aan de overkant Bordelshof van advocaat Bordels uit Roermond. De Hasselshof is later de Claesenshof gaan heten.

De akkers in de Schraegh, ongeveer 13 bunder groot, waren ongelijk verdeeld over de twee boerderijen in de Straat. Het land was tevens keurmedig belast. Dat betekent hier, dat zij afkomstig zijn uit een middeleeuwse laathof, zoals verderop nog blijken zal. Bij overdracht van de grond, hetzij door verkoop of uit erfenis, werd aan de vrijheer het beste stuk vee vereerd. (Als het ware een geschenk dat hij zelf mocht uitkiezen.) [Bron Ruiten; Onder den klockenslagh van Neel]


De straet volgens kadestralekaart 1818

De straet volgens kadestralekaart 1818


Suete Beurden, De ; Seute Bembden

Straat Hoogvonderen
veldnaam
Lat 51,18682
Lng 6,02891

De Suete Beurden (Zo genoemd naar Peter en Heyncken Sueten?)


De Suete Beurden volgens carte figuratief 1766

De Suete Beurden volgens carte figuratief 1786

Suete Bend volgens kadestralekaart 1818
Op deze kaart zijn velden "De Schraeg" en "Het Carthuisers bosken" om administratieve reden samen gevoegd met het veld "de Suete Bend"


Swalmerheggen, Aan de
Swalmer hegge Aan de
Swalmer Hegge De

Broekhin - noord
veldnaam
1420
Lat 51,20952
Lng 6,01246
  • 1420 was er al sprake van een brug over de leigraaf in de Swalmerstraten.
  • 1480: die Swaemer.
  • 1628- Swalmerheck
  • 1766 Limijt heghen
  • 1786 aen de Swalmer hekke

Aan de Swalmerheggen Velden langs de Heerstraat naar Swalmen tussen de Broekhin en de limiet (grens met Swalmen).
De gemeentegrens werd door heggen gemarkeerd. Ook de weg zelf, omzoomd met bomen, werd zo genoemd.


Limijt heghen volgens carte figuratief 1786

aen de Swalmer hekke volgens carte figuratief 1786

Aan de Swalmer hegge volgens kadestralekaart 1818


Inleiding - A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z - Interactieve kaart 1818
3-08-2008