Snel Maasniels hout goed voor uurrecord op de fiets
door Bert Saarloos

ROERMOND - In een nazomernacht in 1933 klimt een man heimelijk over de poort van de wielerbaan in Maasniel. In zijn hand heeft hij een meetlatje. Hij kruipt op zijn knieën de piste rond. Het is de Zwitser Oscar Egg, die niet kan verkroppen dat hij het werelduurrecord is kwijtgeraakt. Maandag is het precies zeventig jaar geleden dat Jan van Hout in Maasniel hiervoor zorgde.Het verhaal is een fabeltje. Egg gaat die augustusdag inderdaad naar Maasniel om de baan op te meten, maar doet dat overdag en aangekondigd. Het resultaat is niettemin hetzelfde. Het record van Van Hout wordt niet erkend. Het houdt bovendien slechts vier dagen stand. Op het moment van de recordpoging staat het oude record al negentien jaar.

Egg heeft op 18 juni 1914 in Parijs op de Buffalo-baan 44,247 kilometer gereden. De op 17 oktober 1908 in Valkenburg geboren Jan van Hout heeft echter snode plannen als hij voorjaar 1932 in Tilburg een nieuw Nederlands uurrecord (42,282) rijdt. ,,Ik heb deze proef slechts afgelegd als eerste greep naar het wereldrecord,'' zegt Van Hout, een prima baanrenner maar geen wereldtopper.

Van Hout waagt het er in augustus 1933 op. Niet in Parijs of Milaan, maar op de gloednieuwe baan van Maasniel. Na een tip van zesdaagsekoning Piet van Kempen, wiens broer Jan op de openingsdag van de baan met Pasen gemerkt heeft dat de houten piste aan de Bredeweg in het dan nog zelfstandige Maasniel razendsnel is.

Na twee mislukte pogingen - wind speelt hem parten - doet Van Hout op 20 augustus een serieuze test. Hij rijdt tien kilometer en verbetert prompt de wereldrecords op de vijf en tien kilometer. In de vroege avond van 25 augustus is het windstil en besluit Van Hout: dít is het moment. Er is dan amper publiek. Wie er wel is, moet muisstil zijn. Van Hout moet precies 214,9 rondjes van 205,9 meter afleggen om het record te pakken. Als het uur om is, heeft hij er 216,5 gereden, goed voor 44 kilometer en 588 meter; 341 meter meer dan Oscar Egg.

Egg legde de meetlat te laag

WIELRENNEN - Oscar Egg heeft de smoor in. Weliswaar maakt de Zwitser twee dagen later lachend een ererondje met Jan van Hout op de Buffalo-baan, maar op 29 augustus trekt Egg met zijn pupil Maurice Richard, een vrij onbekende Franse tijdrijder, naar de wielerbaan in het Belgische Sint-Truiden. Om het uurrecord aan te vallen.
En Richard slaagt. Hij legt 44,777 kilometer af, 189 meter meer dan Van Hout. Het nieuws wordt bekend net op de avond dat in Eindhoven Van Hout zal worden gehuldigd. Van Hout is verbijsterd. Egg heeft hem niets over de recordpoging verteld. En bovendien: ,,Richard? Wie is Richard?''

Van Hout gaat de dag nadat zijn kersverse werelduurrecord weer gebroken is naar Sint-Truiden. Daar hoort hij dat alles reglementair is verlopen. Egg eist ondertussen dat de Maasnielse baan wordt nagemeten. De Telegraaf brengt het 'dief-in-de-nacht'-verhaal in de wereld. Egg laat dan weten dat hij niet in Maasniel is geweest om de baan te meten, maar dat hij dat wel van plan is.

Egg komt op 24 september naar Maasniel. Cynisch schrijft de krant: ,,Bij aankomst daar vond Oscar Egg de poorten wijd geopend, zodat de Zwitser niet over het hek behoefde te klimmen.'' Egg begint de baan te meten. De baan is volgens Egg niet 205,9 maar 202,45 meter lang. Jan van Hout heeft zijn record niet verbeterd, is Eggs conclusie. Van Hout bestrijdt dat, wijzend op de oorspronkelijke meting door een beëdigd landmeter. Omdat het record toch alweer verbeterd is, doet de internationale bond geen moeite de zaak uit te zoeken en wordt Van Hout simpelweg niet in de recordlijsten opgenomen. Egg heeft echter ongelijk. Hij heeft de baan namelijk lager gemeten dan de officiële plek, zo blijkt uit een derde meting.

Van Hout is niettemin op slag een vedette en ontvangt hoge gages. Hij behoorde tot de rijkste mensen van Eindhoven, vertelt zijn weduwe later. ,,Jan was een man in bonus. Hij was een der weinigen die destijds een auto bezat. Het geld stroomde binnen. Terwijl een arbeider 25 gulden per week verdiende, kon hij voor een wedstrijd tweehonderd gulden vragen. Tijdens een Antwerpse Zesdaagse fietste hij zelfs een hele uitzet en woninginrichting bij elkaar. Hij had in Duitsland nog veel meer kunnen verdienen, maar sinds Hitler het daar voor het zeggen had, paste hij daarvoor.''

Jan van Hout beseft dat er in tijd van oorlog van wielrennen niet veel zal komen. Daarom steekt hij zijn geld in een café, Sportpaleis geheten. Als in mei 1940 de Duitsers Eindhoven bezetten, sluit Van Hout de zaak. Hij wenst niet voor de bezetter te tappen. Van Hout gaat bij het verzet, helpt met zijn vrouw joden onderduiken. De Duitsers hebben hem echter in de smiezen en hij duikt zelf onder. Met het einde van de oorlog in zicht, wordt Van Hout wat roekeloos en is hij zo onvoorzichtig in een openbaar zwembad te gaan zwemmen. De Duitsers houden er een razzia en nemen hem gevangen. Hij wordt overgebracht naar de kampen Vught en Amersfoort en ten slotte naar het Duitse werkkamp Neuengamme. Jan van Hout is een van de vijftigduizend mensen die daar bezwijken. Hij overlijdt op 22 februari 1945. Van Hout is dan 36 jaar en laat een vrouw en twee jonge kinderen achter. Ook de wielerbaan overleeft de oorlog niet. 

Bron: Dagblad de Limburger, vrijdag 22 augustus 2003

Daar vaak ten onrechte wordt gedacht dat deze wielerbaan in Roermond ligt, zijn de onjuistheden in bovenstaand kranten artikel gecorrigeerd (Roermond = Maasniel)

Jan van Hout

grootste successen:
1933: Werelduurrecord, Maasniel (44,588 + 341)

Op 29 augustus 1933, slechts vier dagen nadat de Nederlander Jan Van Hout in Maasniel het uurrecord op 44,588 km had gebracht, lukte het de Fransman Maurice Richard om dit te verbeteren; hij legde in één uur 44,777 km af op de wielerbaan van SINT-TRUIDEN.

Het record dat Oscar Egg in 1914 vestigde (44,247 km) werd pas 19 jaar later verbeterd door de Nederlander Jan Van Hout.